Dieta przy refluksie żołądkowo-jelitowym. Jak jeść, by uniknąć zgagi?

Refluks żołądkowo-jelitowy to powszechna dolegliwość, która dotyka miliony ludzi na całym świecie. Charakteryzuje się cofaniem treści żołądkowej do przełyku, co wywołuje nieprzyjemne objawy takie jak zgaga, ból w klatce piersiowej czy trudności z przełykaniem. Na szczęście, odpowiednia dieta może znacząco złagodzić te dolegliwości i poprawić jakość życia osób cierpiących na refluks. 

Czym jest refluks żołądkowo-jelitowy?

Refluks żołądkowo-jelitowy (GERD) to schorzenie, w którym kwas żołądkowy cofa się do przełyku. Dzieje się tak, gdy dolny zwieracz przełyku (LES) nie zamyka się prawidłowo, pozwalając na przedostanie się treści żołądkowej w górę przewodu pokarmowego. Główne objawy refluksu to:

• Zgaga (uczucie pieczenia za mostkiem)

• Ból w klatce piersiowej

• Trudności z przełykaniem

• Uczucie cofania się pokarmu

• Kaszel, zwłaszcza w nocy

• Chrypka lub ból gardła

Przewlekły refluks może prowadzić do poważniejszych powikłań, takich jak zapalenie przełyku czy przełyk Barretta, dlatego tak ważne jest odpowiednie leczenie i modyfikacja diety.

Ogólne zasady diety przy refluksie

• Podstawą diety przeciwrefluksowej jest unikanie pokarmów, które mogą nasilać objawy. 

• Jedzenie mniejszych porcji, ale częściej - duże posiłki zwiększają ciśnienie w żołądku i nasilają refluks.

• Unikanie jedzenia na 2-3 godziny przed snem - pozycja leżąca sprzyja cofaniu się treści żołądkowej.

• Jedzenie wolno i dokładne przeżuwanie pokarmu - ułatwia to trawienie i zmniejsza obciążenie żołądka

• Utrzymanie prawidłowej masy ciała - nadwaga zwiększa ryzyko refluksu

• Picie dużej ilości wody między posiłkami, ale ograniczenie płynów podczas jedzenia

Produkty zalecane w diecie przeciwrefluksowej

Dieta przy refluksie powinna opierać się na produktach łatwostrawnych, niewzmagających wydzielanie kwasu żołądkowego i niedrażniących błony śluzowej przewodu pokarmowego. 

• Chude mięsa (kurczak, indyk, cielęcina)

• Ryby (z wyjątkiem tłustych gatunków takich jak: śledź, makrela, łosoś, szprot, sardynka, karp)

• Jaja (gotowane na miękko lub w koszulkach)

• Warzywa niegazujące(marchew, ziemniaki,dynia, cukinia, szpinak, buraki)

• Owoce o niskiej kwasowości (banany, melony, gruszki)

• Produkty zbożowe pełnoziarniste

• Nabiał niskotłuszczowy (chudy twaróg, jogurt naturalny, serek wiejski, skyr)

• Orzechy i nasiona (w umiarkowanych ilościach)

• Zioła (rumianek, siemię lniane, koper włoski, imbir)

Produkty niewskazane przy refluksie

Niektóre pokarmy mogą nasilać objawy refluksu poprzez zwiększenie produkcji kwasu żołądkowego lub osłabianie dolnego zwieracza przełyku. 

• Produkty tłuste i smażone - spowalniają opróżnianie żołądka i osłabiają LES.

• Cytrusy i soki cytrusowe - zwiększają produkcję kwasu żołądkowego.

• Pomidory i przetwory pomidorowe - zawierają dużo kwasu.

• Czekolada, kakao - zawiera teobrominę, która osłabia LES.

• Kawa i napoje zawierające kofeinę - stymulują produkcję kwasu.

• Alkohol - osłabia LES i podrażnia błonę śluzową.

• Napoje gazowane - zwiększają ciśnienie w żołądku.

• Ostre przyprawy - mogą podrażniać przełyk.

• Mięta pieprzowa - choć często kojarzona z łagodzeniem problemów trawiennych, może osłabiać LES.

Przykładowy jadłospis w diecie przeciwrefluksowej

Śniadanie: Owsianka na napoju roślinnym z bananem i cynamonem; herbata rumiankowa

Drugie śniadanie: Jogurt naturalny z płatkami owsianymi i gruszką

Obiad: Grillowana pierś z kurczaka z gotowaną marchewką i brokułem oraz ryżem brązowym

Podwieczorek: Zupa krem z dyni z grzankami z pełnoziarnistego pieczywa

Kolacja: Kanapki z twarogiem chudym i miodem

Dodatkowe wskazówki dietetyczne przy refluksie

• Unikanie leżenia po posiłku - pozostanie w pozycji pionowej przez co najmniej 3 godziny po jedzeniu.

• Spożywanie ostatniego posiłku na 3-4 godziny przed snem - pełny żołądek podczas leżenia sprzyja refluksowi.

• Wprowadzenie zmian stopniowo - nagłe zmiany diety mogą powodować dyskomfort.

• Obserwowanie reakcji organizmu- prowadzenie dziennika żywieniowego, by zidentyfikować produkty, które nasilają objawy.

• Unikanie żucia gumy - może zwiększać produkcję kwasu żołądkowego.

• Spożywanie probiotyków - mogą poprawić trawienie i wzmocnić barierę śluzówkową.

Rola stylu życia w kontrolowaniu refluksu

Choć dieta odgrywa kluczową rolę w łagodzeniu objawów refluksu, nie można zapominać o innych aspektach stylu życia:

• Regularna aktywność fizyczna - pomaga utrzymać prawidłową masę ciała i wspomaga trawienie.

• Zaprzestanie palenia papierosów - nikotyna osłabia LES i zwiększa produkcję kwasu.

• Redukcja stresu - stres może nasilać objawy refluksu.

• Uniesienie wezgłowia łóżka - pomaga zapobiegać cofaniu się treści żołądkowej podczas snu.

• Unikanie obcisłej odzieży - zwłaszcza w okolicy talii.

Podsumowanie

Refluks żołądkowo-jelitowy może znacząco obniżać jakość życia, ale odpowiednia dieta i styl życia mogą skutecznie łagodzić jego objawy. Kluczowe jest unikanie produktów drażniących, jedzenie mniejszych porcji oraz przestrzeganie zasad zdrowego stylu życia. Pamiętaj, że każdy organizm jest inny, dlatego ważne jest indywidualne podejście i obserwacja reakcji na poszczególne produkty.

Jeśli mimo stosowania się do zaleceń dietetycznych objawy refluksu utrzymują się lub nasilają, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Czasami konieczne może być zastosowanie leczenia farmakologicznego lub innych metod terapii.

Wprowadzając zmiany w diecie i stylu życia, możesz znacząco poprawić swoje samopoczucie i zmniejszyć częstotliwość występowania nieprzyjemnych objawów refluksu. Pamiętaj, że cierpliwość i konsekwencja są kluczowe - efekty nie pojawią się od razu, ale z czasem zauważysz znaczną poprawę.